Antybiotyki to związki chemiczne, które skutecznie eliminują bakterie lub hamują ich rozwój i rozmnażanie. Ich zastosowanie w terapii zakażeń bakteryjnych pozwoliło na skuteczne zwalczanie infekcji, które w przeszłości stanowiły poważne zagrożenie dla życia ludzi. Bez wątpienia, są one uważane za jeden z najważniejszych osiągnięć medycyny XX wieku.
Antybiotyki działają wyłącznie na bakterie i nie mają wpływu na wirusy. Ich działanie opiera się na dwóch podstawowych procesach: pierwszym z nich jest hamowanie namnażania się bakterii, co określamy jako działanie bakteriostatyczne, a drugim – zabijanie bakterii, zwane działaniem bakteriobójczym.
Antybiotyki występują w różnych rodzajach i nie wszystkie z nich działają na wszystkie bakterie. Niektóre z tych leków stosuje się w przypadku wielu gatunków bakterii, a wtedy mówimy o szerokim spektrum działania. Inne z kolei są skuteczne tylko wobec wąskiej grupy bakterii - nazywamy je antybiotykami o wąskim spektrum działania.
Przyjmując antybiotyki, warto unikać alkoholu, ponieważ ich połączenie może prowadzić do poważnych objawów ubocznych, takich jak nudności, intensywne wymioty, bóle głowy czy drgawki. Dodatkowo, alkohol osłabia działanie niektórych antybiotyków oraz obniża wydolność organizmu, co znacznie utrudnia proces zdrowienia.
Czasami zestawienie tych dwóch substancji może skutkować niezwykle nieprzyjemnymi, a wręcz zagrażającymi życiu efektami. Przykładem jest interakcja metronidazolu z alkoholem, która wywołuje reakcję disulfiranową. Objawia się ona między innymi zaczerwienieniem twarzy, palpitacjami serca, zaburzeniami ciśnienia krwi, a także bólem głowy, złym samopoczuciem i ogólnym osłabieniem.
Antybiotyki, jak każdy inny lek, mogą wiązać się z występowaniem działań niepożądanych. Najczęściej dostrzeganymi skutkami ubocznymi są dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, takie jak nudności, biegunka czy wymioty.
Czasami mogą wystąpić również wysypki skórne o różnym stopniu nasilenia. Najcięższymi powikłaniami, które mogą się zdarzyć, są wstrząs anafilaktyczny oraz ciężka biegunka poantybiotykowa. Warto pamiętać, że większość z tych objawów jest wynikiem działania antybiotyków na bakterie, które są niezbędne dla naszego organizmu, takie jak flora bakteryjna układu pokarmowego, gardła, nosa i pochwy.
Jednym z najpoważniejszych powikłań jest rzekomobłoniaste zapalenie jelit, które wywołuje bakteria Clostridium difficile, rozwijająca się w wyniku zaburzeń równowagi flory jelitowej po terapii antybiotykowej.
Częste stosowanie antybiotyków może być szczególnie szkodliwe. Jeśli twoje dziecko często choruje i za każdym razem otrzymuje receptę na antybiotyk, warto zwrócić uwagę na ewentualne wrodzone zaburzenia odporności.
Zdarza się również, że przyjmowanie antybiotyków prowadzi do rogowacenia i wydłużania się brodawek języka, co skutkuje tzw. czarnym włochatym językiem. Choć może to wyglądać niepokojąco, nie jest to stan szkodliwy.
Recepta na antybiotyk, zarówno w formie e-recepty, jak i recepty papierowej, ma ograniczoną datę ważności. Można ją zrealizować w terminie do 7 dni od wystawienia recepty. Ważny jest czas zakupu, a nie zamówienie preparatu w aptece. Jak wygląda termin realizacji recept w przypadku innych preparatów?
Termin realizacji recept regulowany jest przez paragraf 11 ustawy z dnia 18 kwietnia 2018 r. dotyczącej recept, a także odpowiednie rozporządzenia Ministra Zdrowia. Zgodnie z tym przepisem, e-recepta jest ważna przez 365 dni od momentu jej wystawienia lub od daty oznaczonej jako „data realizacji od”, o ile lekarz zaznaczył też „datę realizacji do” na 365 dni. W przypadku braku takiego oznaczenia, na wykupienie leków mamy 30 dni.
Warto zauważyć, że te zasady nie dotyczą recept na antybiotyki oraz preparaty immunologiczne. Recepta na antybiotyk jest ważna przez 7 dni, natomiast recepta na preparat immunologiczny – przez 120 dni.
- 30 dni od daty wystawienia lub naniesionej daty realizacji „od dnia”;
- 7 dni od daty wystawienia w przypadku antybiotyku;
- 120 dni od daty wystawienia dla produktów immunologicznych lub określonych produktów leczniczych oraz środków spożywczych specjalnego przeznaczenia (lekarz ma możliwość zaordynowania kuracji na 120 dni na jednej recepcie);
- 365 dni od daty wystawienia lub naniesionej daty realizacji „od dnia” dla recept elektronicznych, gdzie osoba uprawniona oznaczyła, że recepta jest ważna przez 365 dni.
Niezależnie od ilości zaleconego leku, farmaceuta może jednorazowo wydać lek na 180 dni, przy czym recepta nadal będzie ważna – pozostałą ilość można zrealizować w późniejszym terminie.
Antybiotyki są lekami stosowanymi w przypadku infekcji bakteryjnych. Lekarz może podejrzewać taki rozwój sytuacji na podstawie stanu zdrowia pacjenta, nasilających się objawów oraz wyników przeprowadzonych badań, takich jak badania krwi czy wymazy z jamy ustnej. Należy pamiętać, że antybiotyk powinien być przyjmowany zgodnie z zaleceniami lekarza, przez co najmniej 7 dni. Nawet jeśli poczujesz się lepiej, nie należy przerywać kuracji przedwcześnie.
Tak, lekarz, nawet ten, który pierwotnie wystawił receptę na antybiotyk, ma możliwość wystawienia jej ponownie. Należy jednak pamiętać, że zrobi to tylko w sytuacji, gdy występują ku temu wyraźne wskazania. Antybiotyki to leki, które eliminują nie tylko szkodliwe bakterie, ale również te korzystne. Dlatego ich stosowanie powinno być oparte na jednoznacznych przesłankach.
Warto również mieć na uwadze, że przy realizacji recepty na antybiotyk dobrze jest od razu wykupić probiotyki, które są korzystnymi bakteriami wspierającymi odbudowę flory bakteryjnej w jelitach, zniszczonej przez działanie antybiotyku. Przyjmowanie probiotyków powinno odbywać się z zachowaniem co najmniej 2-godzinnej przerwy od zażycia antybiotyku.
Jeśli podejrzewasz u siebie rozwój infekcji i potrzebujesz odpowiedniego leczenia lub recepty, zachęcamy do kontaktu z naszymi lekarzami. Po przeprowadzeniu wywiadu oraz zapoznaniu się z historią choroby, będą w stanie podjąć właściwe kroki.
Jeśli recepta utraciła swoją ważność, a nadal chcemy ją zrealizować, mamy kilka możliwości. Po pierwsze, możemy skontaktować się z lekarzem, który wystawił receptę, i poprosić o jej korektę, co pozwoli na przedłużenie ważności dokumentu. Jeśli jednak nie ma możliwości skontaktowania się z tym lekarzem, warto udać się do innego specjalisty. Na podstawie historii leczenia oraz nieważnej recepty, nowy lekarz może zgodzić się na wystawienie nowej recepty (należy pamiętać, że lekarz nie może wprowadzać poprawek do dokumentów wystawionych przez innego specjalistę). Wiele osób może liczyć na pomoc w tej sprawie u lekarza pierwszego kontaktu.
