recepta online 59 zł
e zwolnienie 79 zł
Kortyzol to organiczny związek chemiczny, który wywiera duży wpływ na metabolizm. Nazywa się go także hormonem stresu. Jest kluczowym hormonem steroidowym – reguluje wiele procesów w naszym organizmie. Szczyt kortyzol osiąga rano, za dnia spada, aby około północy osiągnąć minimum. Jeśli jednak osoba zmaga się z przewlekłym stresem, to rytm ten zostaje zaburzony, a to może skutkować wieloma problemami zdrowotnymi.
Bardzo dużo badań dowodzi, że odpowiednia aktywność fizyczna, właściwe nawyki żywieniowe i sprawdzone techniki panowania nad stresem mogą okazać się bardzo pomocne w regulacji poziomu kortyzolu. W poniższym artykule zwrócimy uwagę na to, jak przez świadome wybory i zmiany stylu życia można zapanować nad równowagą hormonalną, wyrównać ją i poprawić swoje codzienne funkcjonowanie. Bardzo ważne jest zrozumienie mechanizmów, na których opiera się działanie kortyzolu. Poznanie metod skutecznej regulacji kortyzolu często jest pierwszym krokiem aby odzyskać kontrolę nad swoim samopoczuciem, sylwetką, zdrowiem psychicznym i fizycznym.
Kortyzol jest powszechnie nazywany hormonem stresu, gdyż jego większe ilości uwalniają się dzięki wpływowi czynników stresogennych. Mimo tego, że wywołuje raczej negatywne skojarzenia to stanowi kluczowy element układu endokrynnego człowieka, jest składnikiem niezbędnym do funkcjonowania organizmu i tym samym niezbędnym do życia. Kora nadnerczy wydziela glikokortykosteroid, czyli właśnie kortyzol w odpowiedzi na stymulację przez tak zwany hormontykoropowy, który z kolei wydziela przysadka mózgowa. Fundamentalne znaczenie ma prawidłowa regulacja poziomu kortyzolu dla naszego organizmu, ponieważ oddziałuje na utrzymanie homeostazy organizmu, dostosowuje tempo metabolizmu węglowodanów, tłuszczów, białek, reguluje ciśnienie krwi, funkcje układu odpornościowego i zdolności adaptacyjne organizmów w momentach podwyższonego stresu. Zapewnia naszemu organizmowi energię poprzez wzrost stężenia glukozy we krwi.
Niebezpieczne są jednak podwyższone parametry stężenia kortyzolu we krwi, gdyż mogą powodować wiele niekorzystnych zmian metabolicznych. Taki stan nazywany jest hiperkortyzolemią, która zaburza gospodarkę węglowodanową, obniża wrażliwość na insulinę. Magazynowanie w wątrobie kwasów tłuszczowych może doprowadzić do chorób, takich jak cukrzyca, insulinoodporność i innych chorób współistniejących. Jeżeli pacjent zmaga się z hiperkortyzolemią to jego masa mięśniowa ulega redukcji, natomiast tłuszcz gromadzony jest w obszarze centralnym. Pojawia się tak zwana otyłość brzuszna, która manifestuje się przez występowanie szeregu objawów klinicznych, takich jak zaburzenie gospodarki węglowodanowej, nadciśnienie tętnicze osteoporoza i zaburzenia psychiczne. Bardzo niebezpieczna jest hiperkortyzolemia dla układu sercowo-naczyniowego i metabolizmu glukozy, bo to może prowadzić do rozwoju cukrzycy typu 2 i różnego rodzaju chorób serca.
Podwyższony poziom kortyzolu nie jest łatwo rozpoznać, ponieważ objawy są pozornie ze sobą niezwiązane i łatwo przepisać je codziennemu stresowi lub zmęczeniu. Do pierwszych sygnałów ostrzegawczych, które mogą poinformować nas o podwyższonym poziomie kortyzolu, są zaburzenia snu, a w szczególności problemy z zasypianiem i wielokrotne wybudzania się w ciągu nocy. Do kolejnych objawów podwyższonego kortyzolu należy także nawracający trądzik czy uporczywy wypadanie włosów. Wielu ludzi nie zdaje sobie jednak sprawy z tego, że są to objawy powiązane z podwyższonym poziomem kortyzolu.
Hiperkortyzolemia, czyli podwyższony poziom kortyzolu, mogą powodować niezależne od naszej woli czynniki oraz te, na które mamy częściowy wpływ. Przyczyny organiczne podwyższonego poziomu kortyzolu to:
gruczolak przysadki mózgowej, czyli nadmierna produkcja adrenokortykoropiny, która przyczynia się do stymulacji nadnerczy aby intensywniej przeprowadzały proces syntezy kortyzolu
guzy nadnerczy są bezpośrednim źródłem nadmiaru kortyzolu
długotrwałe przyjmowanie glikokortykosteroidów, czyli silnych leków przeciwzapalnych, które zwykle przypisywane są w momencie leczenia astmy oraz innych chorób autoimmunologicznych.
Istnieją także przyczyny podwyższonego poziomu kortyzolu, na które mamy wpływ i są powiązane z naszym codziennym stylem życia. Do takich należą:
chroniczny stres, podczas którego aktywuje się oś podwzgórzowej-przysadki-nadnercza
intensywny wysiłek fizyczny
zaburzenia psychiczne, takie jak depresja i inne
zaburzenia snu, które wpływają negatywnie na dobowy rytm wydzielania kortyzolu
nadwaga i otyłość powodujące wzrost poziomu kortyzolu w organizmie
Długotrwały stan hiperkortyzolemi, czyli podwyższonego poziomu kortyzolu, może skutkować wieloma złożonymi zaburzeniami metabolicznymi, o których dowiemy się przez wystąpienie charakterystycznych objawów klinicznych.
Nadmiar kortyzolu wpływa na gospodarkę węglowodanową, lipidową i białkową. Najczęściej występujące zjawisko to otyłość centralna lub brzuch kortyzolowi, czyli nagromadzenie tkanki tłuszczowej w konkretnym miejscu. Mają one symbolizować poważne zaburzenia metaboliczne. W przypadku nadmiernej ilości kortyzolu dochodzi do nagromadzenia się tkanki tłuszczowej w okolicach szyi. Ogólnie rzecz ujmując, wysoki poziom kortyzolu powoduje rozwój nadwagi i otyłości oraz przyczynia się do wzrostu trzewnej tkanki tłuszczowej, czyli najbardziej niebezpiecznego rodzaju otyłości, który otacza wewnętrzne narządy w jamie brzusznej. W warstwie estetycznej nadmiar kortyzolu objawia się szczupłymi kończynami pomimo przyrostu tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha i szyi.
Kortyzol hamuje powstawanie nowych białek oraz degradacja istniejących. Przez to dochodzi do rozpadania się włókien mięśniowych, a to skutkuje zanikiem masy mięśniowej. To oznacza, że zbyt wysoki poziom kortyzolu powoduje trudności z poruszaniem się, na przykład schodzeniem po schodach lub samodzielnym wstawaniem z krzesła.
Jeśli stan podwyższonego kortyzolu ma charakter przewlekły, to może prowadzić do rozwoju zaburzeń o charakterze metabolicznym, które wpływają na wiek metaboliczny, na który ma wpływ insulinoodporność i zaburzenie gospodarki węglowodanowej. Hiperkortyzolemia zwiększa produkcję glukozy w wątrobie oraz zmniejsza wrażliwość tkanek na insulinę, a to prowadzi do cukrzycy typu 2. Jednocześnie obserwowanym zjawiskiem jest nasilenie się katabolizmu białek, a szczególnie w tkance mięśniowej i zwiększone magazynowanie kwasów tłuszczowych w wątrobie, co prowadzi do jej stłuszczenia. Takie zjawiska wpływają na rozwój chorób sercowo-naczyniowych, zaburzeń psychicznych i osteoporozy.
To znaczne podwyższenie ciśnienia tętniczego we krwi odpowiada za wysoki poziom kortyzolu. Z tego względu najlepszym farmaceutycznym sposobem, aby obniżyć poziom kortyzolu, jest stosowanie leków, które mają zapobiegać podwyższeniu ciśnienia tętniczego we krwi. Zawsze jednak warto udać się na konsultacje z lekarzem, który oceni stan naszego organizmu i podpowie, jakie leki należy brać w danej sytuacji.
Eksperci zalecają również stosowanie naturalnych składników, które pomagają w obniżeniu poziomu kortyzolu, takich jak na przykład ashwagandha czy witamina C.
